Czym jest nowela?
- Nowela to krótki utwór jednowątkowy, jedna z odmian epiki.
- Ten gatunek literacki charakteryzuje się niespodziewanym zakończeniem.
- Nowela różni się od opowiadania i powieści między innymi długością tekstu.
Nowela – co to znaczy?
Nowela jest krótkim utworem literackim pisanym prozą. Łączy w sobie elementy opowiadania i powieści. Charakteryzuje się mocno udramatyzowaną akcją główną, która prowadzi do punktu kulminacyjnego i często zaskakującego zakończenia. Jest ona zazwyczaj jednowątkowa, nie zawiera epizodów, szczegółowej charakterystyki postaci ani rozbudowanego opisu otoczenia. Jej akcja toczy się w konkretnym miejscu i czasie. Przedstawiane w niej wydarzenia zawsze mają swoje przyczyny oraz skutki. Nowela jest popularnym gatunkiem w polskiej i światowej literaturze.
Do popularnych twórców noweli w historii literatury polskiej zaliczyć można na przykład Henryka Sienkiewicza czy Bolesława Prusa.
Jakie cechy charakterystyczne ma nowela?
Do najważniejszych cech charakterystycznych noweli zalicza się między innymi to, że:
- ma rozbudowaną fabułę i wyraźnie zaznaczone punkty zwrotne, konflikty;
- jej zakończenie zwykle jest niespodziewane i zawiera moralny dylemat lub zaskakujące rozwiązanie;
- narracja prowadzona jest przez bohatera (jednoosobowa) lub przez narratora niezależnego (trzecioosobowa);
- zawiera elementy intrygi i napięcia, dzięki czemu przyciąga uwagę czytelnika i ją podtrzymuje aż do samego zakończenia;
- często skupia się na aspektach psychologicznych postaci (ich relacjach, wyborach).
Jakie wyróżnia się najważniejsze zalety noweli?
Najważniejszą zaletą noweli jest to, że zazwyczaj skupia się na jednym problemie lub wątku. Dzięki czemu skuteczniej przekazuje swoje treści. Co więcej, ze względu na skondensowany format jest bardzo intensywna emocjonalnie, co dostarcza jej czytelnikowi silniejszych wrażeń. Tempo narracji w tym gatunku literackim jest szybkie, co również jest jej atutem. Do zalet noweli zaliczyć także można to, że jest ona krótsza niż powieść, dzięki czemu na jej przeczytanie nie trzeba poświęcić wiele czasu.
Jakie wyróżnia się wady tego gatunku literackiego?
Do wad noweli zalicza się przede wszystkim to, że musi mieć ograniczoną długość, przez co często brakuje miejsca na odpowiednie rozwinięcie fabuły czy też rozbudowanie liczby bohaterów. Prowadzić to może do tego, że czytelnicy mogą czuć niedosyt, zaś autorzy muszą dokładnie przemyśleć, w jaki sposób chcą przekazać swoje treści, aby ich nowela nie straciła na wartości. To ograniczenie wiąże się również z tym, że w tym gatunku literackim często brakuje też miejsca na dokładny opis otoczenia, co z kolei wpływa na mało wyraziste tło fabuły.
Czym różni się nowela od opowiadania i powieści?
Do głównych różnic między nowelą, opowiadaniem i powieścią zalicza się długość tekstu i sposób przedstawienia fabuły. Najkrótszym gatunkiem literackim jest opowiadanie. Liczy ono zazwyczaj od kilku do kilkunastu stron. Jego autor koncentruje się na jednym wątku (jednym bohaterze i jednym miejscu akcji). Natomiast najdłuższym gatunkiem jest powieść (od kilkudziesięciu do kilkuset stron). Charakteryzuje się ona wieloma rozdziałami i bohaterami, rozbudowanymi epizodami. Ze względu na swoją obszerność autor ma nie tylko więcej czasu, ale i miejsca na dokładne opisanie postaci i otoczenia.
Nowela to popularny, krótki utwór literacki, który charakteryzuje się rozbudowanym wątkiem zakończonym puentą.
