Apolog to charakterystyczna forma wyrazu, dzięki której autor może przekazać odbiorcy swoje przemyślenia za pomocą symboli i alegorii. Gatunek ten jest bardzo powszechny, choć niewiele osób potrafi go rozpoznać. Sprawdź czym się wyróżnia.
Apolog – słownikowa definicja utworu
Samo słowo apolog, podobnie jak w przypadku innych utworów literackich wywodzi się z języka greckiego. Apólogos to inaczej opowieść. Jako gatunek literacki oznacza krótki utwór napisany prozą lub wierszem, o charakterze moralizatorskim lub pouczającym. Często apolog ma formę alegoryczną, która poprzez świat przedstawiony lub dominujące postacie, budzi konkretne skojarzenia. Bohaterami opowieści, w tym często bajek są bohaterowie o bardzo wyrazistych cechach.
Apologia
W słowniku pod hasłem „apologia” nie znajdziemy bezpośredniego nawiązania do podobnego w brzmieniu słowa apolog. Znaczenie tych dwóch wyrazów różni się od siebie, chociaż obydwa opisują gatunki literackie. Apologia oznacza jednak obronę, a więc utwór kierowany jest do konkretnej grupy słuchaczy. Zazwyczaj w ten sposób wyrażano swoje poparcie lub zarzuty wobec konkretnej idei lub osoby. Ten gatunek był niezwykle popularny w starożytnej literaturze chrześcijańskiej, wiele utworów tego typu powstało w II w. n. e. Apologie bardzo często były pisane przez greckich myślicieli i filozofów.
Bajka a apolog
Chociaż bajka uznawana jest za odrębny gatunek literacki, to apolog jest wymieniany jako jedna z odmian bajek o charakterze moralizatorskim. W obu tych formach pojawiają się postacie uosabiające konkretne cechy i postawy. Bohaterami utworów były w większości zwierzęta lub przedmioty. Bardzo często, by przybliżyć czytelnikowi główne postacie stosowano zabieg antropomorfizacji. Polegał on na przyporządkowaniu do konkretnych postaci cech ludzkich. Dzięki temu czytelnik mógł łatwiej zrozumieć przekaz zawarty w danym utworze.
Bajki Ezopa
Najlepszym przykładem apologu są bajki spisane przez żyjącego w VI w. p. n. e. bajkopisarza Ezopa. To on, jako jeden z pierwszych autorów stworzył tzw. bajkę zwierzęcą. Nadawał zwierzętom cechy ludzkie, które w bardzo dosadny sposób uwypuklały i wyśmiewały ludzkie wady. Pisane prozą utwory nie były przeznaczone dla dzieci, ale traktowane jako gatunek dla dorosłych odbiorców. Bajki Ezopa w sposób zabawny, ale również brutalnie prawdziwy pokazywały ludzkie słabości. Do najbardziej znanych bajek należą:
- „Lew i mysz”;
- „Pies i kość”;
- „Wilk w owczej skórze”;
- „Żółw i zając”;
- „Żaba i wół”.
Popularne bajki z morałem
W literaturze współczesnej nie brakuje przykładów apologu. Jednym z nich mogą być bajki słynnego duńskiego pisarza Hansa Christiana Andersena. Bajka „Brzydkie kaczątko” to klasyczny przykład tego utworu literackiego. Nieco wcześniej barokowy pisarz francuski, Charles Perrault pisał baśnie, tzw. apologi z morałem. Pośród najbardziej znanych należy wymienić baśń o Czerwonym kapturku czy historię znanego na całym świecie Kopciuszka.
Apolog jako gatunek literacki funkcjonował już w czasach starożytnych. Uważany jest za literaturę dydaktyczną, która poprzez swoją formę uczy i przestrzega przed możliwymi konsekwencjami poszczególnych zachowań. Wiele bajek i baśni sławnych pisarzy zalicza się do tego gatunku literackiego.
